Những gì có thể bạn chưa biết về Ngọc Hoàng

Ngọc Hoàng, nhân vật cực kỳ quan trọng trong Đạo giáo, văn hóa Trung Quốc và cả người Việt. Ông là ai?

Nguồn gốc Ngọc Hoàng

Có nhiều phiên bản khác nhau về xuất xứ của Ngọc Hoàng, nhưng trong hầu hết các câu chuyện, ông thường được mô tả là một người phàm trước khi trở thành vị tiên quan trọng nhất của Đạo giáo. Ví dụ như Ngọc Hoàng từng là một người lính tên Trương Đăng Lai, Ngọc Hoàng được sinh ra bởi một trinh nữ nằm mơ thấy Lão Tử…  

Gia đình

Ngọc Hoàng đã kết hôn với Tây Vương Mẫu. Cặp đôi này sinh ra rất nhiều con. Trong đó có ba con gái, cô nổi tiếng nhất với người Việt là Ngọc Nữ. Ngọc Nữ đã yêu một chàng chăn bò khiêm tốn tên Ngưu Lang. Tức giận vì sự việc này, Ngọc Hoàng trục xuất đôi uyên ương đến hai bờ dải Ngân Hà và chỉ cho phép họ gặp nhau mỗi năm một lần vào dịp tháng bảy Âm lịch trong cơn mưa kéo dài không ngớt.

Một cô con gái khác kém nổi tiếng hơn nhưng lại là vị tiên quan trọng người Sài Gòn vẫn hay đến cầu tự, Kim Hoa Thánh Mẫu hay còn gọi Chúa Sanh Nương Nương, người cai quản mười hai bà mụ.

Chùa Ngọc Hoàng
Tượng 12 bà mụ, gốm Cây Mai, ở chùa Ngọc Hoàng

Công việc của Ngọc Hoàng

Trong Đạo giáo, vũ trụ có ba cõi: Âm Phủ, Địa và Thiên. Ngọc Hoàng cai quản Thiên giới. Những người chết sẽ bị phán xét bởi mười thẩm phán Địa ngục, nếu tu thân tích đức, bạn có thể đi qua Cầu Bạc để lên Thiên giới, tái sinh thành Thánh. Tuy nhiên, rất ít người trong chúng ta có thể thoát khỏi Địa ngục theo cách này. Ít lắm...

Nhìn chung, bộ máy của Ngọc Hoàng làm việc khá quan liêu. Những vị thần bên dưới ông sẽ chịu trách nhiệm một lĩnh vực cụ thể, ví dụ như Táo quân cai quản bếp và tạo ra các luồng báo cáo vô tận về chúng ta. Diêm Vương có sổ sách theo dõi, ghi lại tội lỗi của các linh hồn xấu kiểu như quản lý nhà tù… Giao tiếp với những vị này cũng y như lên phường vậy, nói miệng không đủ, phải làm đơn và chỉ người hiểu ngôn ngữ Thiên Đình mới viết ra được loại văn bản này, sau đó truyền đạt đến thế giới bên trên bằng lửa.

Chùa Ngọc Hoàng

Chùa Ngọc Hoàng

Thật ra, đây là một Đạo quán chứ không phải Chùa. Được xây dựng vào những năm đầu 1900, chùa Ngọc Hoàng thật sự là viên ngọc quý. Nếu sống ở Sài Gòn, nơi này bạn nên đến ít nhất một lần trong đời. Nếu chưa có người yêu, càng nên đến.

Kiến trúc và điêu khắc

Giống như Đạo quán Khánh Vân Nam Viện, chùa Ngọc Hoàng xây theo phong cách “tam điện, nhị điện” kiểu kiến trúc Quảng Đông, bao gồm ba điện chính và hai điện phụ nối với nhau bằng dãy hành lang quanh co ít ánh sáng.

Nhưng điểm đặc biệt ở đây là hệ thống tượng có một không hai.  Các tượng chính được làm theo tỉ lệ 3:1, miêu tả buổi chầu Ngọc Hoàng, nơi các quan thánh đầu to hơn thân, người hơi cúi xuống một chút, sống động như thật. Khi quỳ bên dưới nhìn lên, bạn có cảm tưởng mình đang ở trong buổi chầu thần thoại thiên giới vậy.

Những gì có thể bạn chưa biết về Ngọc Hoàng
Những gì có thể bạn chưa biết về Ngọc Hoàng
Những gì có thể bạn chưa biết về Ngọc Hoàng
Những gì có thể bạn chưa biết về Ngọc Hoàng

Những bức tượng đủ kích cỡ này được làm bằng giấy bồi hoặc gỗ, với mức độ chi tiết cực kỳ cao. Sự tinh xảo trong từng nếp gấp quần áo, hoa văn trên vải, giày nón... thật khó tin.

Những gì có thể bạn chưa biết về Ngọc Hoàng
Những gì có thể bạn chưa biết về Ngọc Hoàng
Những gì có thể bạn chưa biết về Ngọc Hoàng
Những gì có thể bạn chưa biết về Ngọc Hoàng

Bức phù điêu Điện Thập Địa Ngục dài suốt bức tường cũng có thể làm bạn choáng ngợp. Tại đây, tác phẩm chạm khắc đồ sộ này mô tả nỗi thống khổ đang chờ đợi những người xấu ở địa ngục:

Những gì có thể bạn chưa biết về Ngọc Hoàng

Mái và các tiếu tượng xung quanh

Chùa Ngọc Hoàng có hệ thống mái trập trùng tuyệt đẹp, bạn có thể nhìn thấy từ sân thượng tầng hai. Xen lẫn đó là những tiếu tượng bằng gốm Cây Mai xinh xắn trang trí khắp nơi. Có một sự già nhẹ trong cách miêu tả ông Tơ, bà Nguyệt và các nhân vật ở chùa Ngọc Hoàng so với những hội quán Quảng Đông. Tuy nhiên, đó đều là vẻ đẹp của những chi tiết hoàn mỹ.

Những gì có thể bạn chưa biết về Ngọc Hoàng
Những gì có thể bạn chưa biết về Ngọc Hoàng
Những gì có thể bạn chưa biết về Ngọc Hoàng
Những gì có thể bạn chưa biết về Ngọc Hoàng
Những gì có thể bạn chưa biết về Ngọc Hoàng
Những gì có thể bạn chưa biết về Ngọc Hoàng

Nhìn chung, chùa Ngọc Hoàng đẹp hiếm thấy. Ở đó, chúng ta tìm thấy tinh thần từ bi Phật giáo đan xen vẻ huyền bí thoát tục của Đạo giáo, chất thuần khiết tĩnh tại của Nho gia. Thần, tiên, đạo sĩ, chúng sanh... tạo nên tổng thể hài hòa để những tâm hồn xao động nương náu, nguyện xin. Công trình kiến trúc cổ kính này giống như viên ngọc quý của Sài Gòn, bao bọc sự bình yên kín đáo nhất trong khi chứa đựng những tác phẩm nghệ thuật ngoạn mục nhất.

Đằng vân, bát quái, âm dương… và “động” cổ ở Sài Gòn | Sloth
Một tôn giáo lâu đời mà người Việt ít nhiều đều chịu ảnh hưởng, nhưng chúng ta không chú ý lắm, dù thỉnh thoảng nói “âm dương phải hòa hợp”. Âm dương hòa hợp đến từ đâu?