Mặc dù chỉ hơn hai ngàn tín đồ, nhưng sức ảnh hưởng của Đạo giáo vô cùng rộng lớn ở Việt Nam. Để nhìn bao quát về tôn giáo cổ xưa này, không gì dễ dàng bằng đi qua bộ phim nổi tiếng không kém: Tây Du Ký.
Tây Du Ký và những chuyện liên quan
Nhà Đường bắt đầu vào năm 618. Trước khi Đường Tăng đi thỉnh kinh, Phật giáo chưa phổ biến ở Trung Quốc. Vì vậy, trên hành trình của ông, những gì được kể lại, những nhân vật… đa số đều bắt nguồn từ Đạo giáo.
Ai đã nhốt Tôn Ngộ Không vào lò bát quái?
Đó chính là Thái Thượng Lão Quân, nhân vật cao nhất của Đạo giáo. Lão Tử như chúng ta thường biết lại là một hiện thân của Thái Thượng Lão Quân.
Tại sao có lò bát quái?
Thuận theo tự nhiên, hòa hợp với vũ trụ là triết lý cơ bản. Nguyên tắc của Đạo giáo dựa trên niềm tin vào quy luật thống nhất của hai lực đối lập: âm, dương. Bát quái cũng từ đó hình thành. Các cách gieo quẻ, kinh dịch, đoán định tương lai đều dựa trên nguyên tắc hoạt động này.
Lò bát quái để làm gì?
Một trong những đặc trưng của Đạo giáo là tin vào sự bất tử. Lò bát quái dùng để luyện tiên đơn. Khái niệm “tiên” ở đây cũng ảnh hưởng đến cách tu, thường gọi “tu tiên”, hướng đến sự bất tử.
Đằng vân
Các vị tiên Đạo giáo sau khi bất tử sẽ đi từ nơi này sang nơi khác, những đám mây chính là phương tiện di chuyển cá nhân của họ trong khi Phật giáo hay Ấn Độ giáo sẽ thường ngồi trên tòa sen, một số linh vật như voi, sư tử… Xét về hình ảnh, đám mây quả thực tiêu dao thoát tục.
Những đạo sĩ
Người tu theo Đạo giáo thường gọi là Đạo sĩ. Các Đạo sĩ chủ trương ẩn tu, thần bí và chiêm nghiệm. Việc tu cũng bao gồm tu luyện phép thuật. Vì vậy rất dễ thấy khi Đường Tăng đến những nơi thâm sơn cùng cốc, các Đạo sĩ hay xuất hiện với râu tóc bạc phơ, đôi khi đọc chú, sử dụng bùa phép…
Đạo giáo rộng lớn và có nhiều hệ phái bao gồm cả phái chủ trương thần bí. Nhưng đừng vì thế mà bỏ qua tư tưởng nhân văn chính của họ. Hãy xem những câu thơ trong Đạo Đức Kinh:
Hãy nhường nhịn để vượt qua
Hãy trống rỗng để lấp đầy
Cúi xuống để thẳng dậy
Các hành động, triết lý này luôn bao hàm nhiều mặt đối lập, âm dương nhưng sau cùng hướng đến sự hài hòa cân bằng giữa con người với nhau cũng như với vụ trụ bao la rộng lớn.
Sau khi Đường Tăng lấy được kinh, Đạo giáo cũng dần lụi tàn ở Trung Quốc dù sau này vẫn còn nhiều vị Đạo sư nổi tiếng như Vương Trung Dương của Toàn Chân giáo, Trương Tam Phong với Thái cực quyền…
Đạo quán chính thức duy nhất ở Sài Gòn
Mặc dù chúng ta có thể thấy những dấu vết khắp nơi của Đạo giáo trên toàn Việt Nam như đền Quán Thánh, Hà Nội; chùa Ngọc Hoàng ở Sài Gòn… nhưng Khánh Vân Nam Viện là đạo quán chính thức duy nhất của họ.
Là một phiên bản của Nam Hải Trà Sơn Khánh Vân Động, ngôi đạo quán này có thiết kế phảng phất kiểu am động như chúng ta vẫn thường thấy trong Tây Du Ký. Không nhiều ánh sáng, tối đa chiều sâu, các ngóc ngách, khúc quanh và vẻ âm u trầm mặc.
Giống như cốt lõi âm dương của mình, mặc dù phần lớn không gian ở đây phủ trong bóng tối, nhưng tương tự các khoảng sáng ở hang động, những vùng hứng ánh sáng lại rực rỡ, đầy sắc màu ấm áp.
Có hai điều đáng tiếc, đó là việc đạo quán từ năm 1930 này đã xuống cấp khá nhiều và không được trùng tu đúng cách. Sau nữa, thay vì nơi văn hóa tôn nghiêm, Khánh Vân Nam Viện trở thành địa điểm chụp hình bất chấp, đôi khi bên cạnh đạo sĩ hoặc đôi khi bàn thờ, không còn sự kính trọng e dè nào nữa.
Dù sao, triết lý của Đạo giáo đã là một phần tĩnh lặng quan trọng trong đời sống người Việt, với những khái niệm ôn hòa đề cao sự cân bằng vẫn nguyên giá trị trong tâm trí chúng ta. Phía bên ngoài, bạn có thể thấy âm dương, bát quái, mở cửa địa ngục vào tháng bảy âm lịch... và những tình tiết hấp dẫn trong bộ phim Tây Du Ký năm nào. Chuyến đi về phía Tây để tìm hiểu phong tục văn hóa phía Nam đến đây là kết thúc.
Sloth Con
