Ngôi nhà Việt linh thiêng

Bạn sẽ rất dễ bỏ qua tầng tháp cao này trên đường Cao Thắng nhộn nhịp. Đây là trung tâm của một tôn giáo huyền bí hoàn toàn thuần Việt. Tuy nhiên, những gì chào đón chúng ta phía bên ngoài không giống chùa hay đền đài cho lắm. Bạn đang đến với ngôi nhà miền Nam vô cùng gần gũi, thân thương.

Trên thực tế, thời gian trôi qua, để lại những mai một khắp nơi trong thành phố. Ngày nay, bạn ít khi nghe về địa chỉ quen thuộc này hơn thời kỳ của ba mẹ chúng ta…

Những gì có thể bạn chưa biết về Minh Lý Đạo

Đây là một “đạo” được chính thức công nhận ở miền Nam vào năm 1927, dựa trên nền tảng “Tam giáo quy nguyên”, bao gồm Khổng giáo, Đạo giáo và Phật giáo. Vì vậy, ngôi chùa này có tên “Tam Tông Miếu”. Bên trong bạn sẽ bắt gặp các triết lý của trời đất, con người và tinh thần đề cao tấm lòng bác ái, bình đẳng.

Vì chịu sự ảnh hưởng của Tam giáo, nên ngoài việc tu tâm, Minh Lý Đạo còn chủ trương luyện khí (Đạo giáo), hướng đến khả năng giao hòa, lắng nghe hoặc hiểu được vũ trụ. Những người ở đây thực sự thực hành nhiều phương pháp kỳ lạ để đạt được điều này.

Những bí ẩn ở Tam Tông Miếu

Tôn giáo nào cũng chứa đựng khía cạnh tâm linh riêng. Minh Lý Đạo tìm kiếm cách thức để trực tiếp liên lạc với cõi vô hình. Điều này không có ý nghĩa họ mê tín. Nhận được thông điệp của trời đất củng cố niềm tin vào sự hiện diện của Thượng Đế, vào khái niệm con người hữu hình có thể đồng ứng với Đấng vô hình khi tất cả các giác quan của chúng ta quay vào bên trong.

Ở Tam Tông Miếu, có hai phương pháp từng được thực hiện. 

Huyền cơ - là việc Đấng vô hình viết thông điệp trên giấy trắng mà không thông qua bất cứ trung gian nào. Những người tham gia một buổi cầu cơ ghi điều mình muốn hỏi bỏ vào một bao thư treo trên cao. Sau các nghi thức linh thiêng, bao thư được đem xuống và trên giấy xuất hiện câu trả lời của Thần Tiên thông qua những câu thơ.

Tuy nhiên, Huyền cơ là việc rất khó thực hiện. Một phương pháp khác dễ dàng hơn được gọi Thần cơ - khi thông điệp được truyền qua cây bút tre lớn, viết thành chữ trên mặt kính phủ đầy gạo hoặc bột thông qua con người.

Một buổi cầu cơ của Minh Lý Đạo qua ảnh chụp của tạp chí Life vào năm 1948

Cách đây hơn thập kỷ, khắp miền Nam vẫn dùng bộ lịch block Tam Tông Miếu để xem ngày tốt xấu cho các dự định của mình. Thật kỳ lạ khi theo số liệu Tổng cục Thống kê vào năm 2019, Minh Lý Đạo chỉ có 193 tín đồ trên cả nước. Triết lý ôn hòa, hệ thống tâm linh phức tạp và hiệu quả cho cả cộng đồng rộng lớn… được vận hành, xây dựng nên bởi một nhóm rất nhỏ ở góc kín đáo Sài Gòn.

Vẻ đẹp của Tam Tông Miếu

Tam Tông Miếu đã trải qua hai lần trùng tu. Phiên bản sau cùng được xây vào năm 1961 mang dáng dấp ngôi nhà miền Nam hiện đại, thiết kế bởi kiến trúc sư Hoàng Hùng, người cũng tạo ra giếng trời bừng sáng trong bài viết này. 

Cấu trúc tòa nhà tuân thủ các quy luật phức tạp Ngũ, Tam, Nhất của Minh Lý Đạo. Bao gồm mặt tiền 5 mái, nhưng trục giữa lại có 3 mái riêng, trong khi phần trong cùng chỉ duy nhất một đài mái vòm, nơi Đấng linh thiêng ngự trị.

Châu Thiên Đài, nơi Thượng đế ngự đến.

Hệ thống mái trập trùng của Tam Tông Miếu tạo ra sự sinh động bao phủ xung quanh kiến trúc này, cộng thêm cột phướn vút cao trang nghiêm và độc đáo. 

Tuy nhiên, các công trình phụ xung quanh như khu khám chữa bệnh miễn phí, Thiền Đường… lại giữ một nét nhẹ nhàng, gần gũi. Đó là những cánh cửa gỗ sơn xanh quen thuộc, ban công với giàn bông giấy xinh xắn, dãy hành lang lát gạch cổ điển… Mọi thứ không thể nào Nam Bộ hơn.

Ngày nay, trên thực tế, số người biết về Tam Tông Miếu ngày càng ít đi. Bộ lịch ba trăm sáu mươi lăm tờ của họ không còn phổ biến nữa, bởi vì mọi người chuyển sang dùng ngày tháng trên digital. Dù vậy, bất cứ khi nào ngang qua số 82 đường Cao Thắng, bạn hãy thử ghé vào ngôi miếu xinh xắn này. Đây là một phần của miền Nam đã ít nhiều trôi tuột theo thời gian, như bao thứ khác lướt đi vùn vụt trong cuộc sống của chúng ta. 

Sau cùng, Minh Lý Đạo có thể là Phật giáo, Đạo giáo hay Nho giáo. Nhưng khi đọc những dòng này trong một tài liệu phổ quát của họ, bạn có thể chắc chắn ràng, đó là kiểu của những miền Nam cổ điển trò truyện với nhau, nhẹ nhàng và sâu lắng:

“Do nghiệp duyên, có thể chúng ta sẽ cùng đi chung đến hết cuộc sống này; nhưng cũng có khả năng ta lại rẽ trái hay quẹo phải vì một nhân duyên khác. Trong quá khứ, tôi là hạt bụi nào đó, tôi không cần tìm hiểu; hiện tại là cái tôi đang làm, đang có, đang biết. Nhưng hiện tại chợt đến chợt đi, có rồi mất đó vì khi tôi biết thì cái biết đó đã trở thành quá khứ. Tương lai, thân tôi lại theo tàn tro bay vào không khí…”

• Bài viết có tham khảo sách "Sáu mươi năm Minh Lý Đạo như tôi hiểu" do Đại Cơ Minh biên soạn