Hội quán, chùa của người Hoa bạn nhìn thấy ở quận 5, quận 1 chủ yếu mang âm hưởng kiến trúc vùng phía Nam Trung Quốc như Quảng Châu, Hải Nam, Phúc Kiến… Đây là ngôi chùa duy nhất ở Sài Gòn có thiết kế phương Bắc đặc trưng, trang trọng và đầy màu sắc.

Huê Nghiêm Giảng Tự 

Nằm ở số 5a đường Nhiêu Tứ, quận Phú Nhuận, với vẻ bề ngoài giản dị như nhiều ngôi chùa khác. Tuy nhiên, nếu bước ra phía sau, bạn sẽ thấy được vẻ đẹp của những thanh dầm tinh xảo, màu đỏ tươi thắm, mái cong kiểu Trung Hoa và những con thú thần thoại ngồi phía trên. Đây là điểm khác lạ so với các Hội quán chúng ta thường thấy.

Những linh vật này đặc trưng của kiến trúc Bắc Trung Hoa. Đi đầu luôn là Tề Mẫn Vương, con trai của Chung Vô Diệm. Khóa đuôi luôn là “Chiwen”, đứa con thứ chín của rồng. Những con ở giữa sẽ quyết định cấp bậc của một công trình. Số lượng nhiều nhất trên thế giới thuộc về Điện Thái Hòa, Tử Cấm Thành, với tổng cộng mười con, độc nhất vô nhị. Còn ở đây, ngôi chùa nhỏ này chỉ có năm mà thôi.

Chùa Huê Nghiêm có nguồn gốc từ núi Ngũ Đài tỉnh Sơn Tây, Trung Quốc. Một vị hòa thượng tên Thích Thọ Dã đã xây chùa từ năm 1954, khá trễ so với các kiến trúc của người Hoa khác ở Sài Gòn. Khoảng sân sau mang đậm màu sắc phương Bắc, đầy chi tiết hoa mỹ cùng với hệ thống mái cong, tầng mái chồng, đỉnh cao đặc trưng của kiến trúc cung đình. Khu vực này không lớn, nhưng hiệu ứng thị giác bề thế, trang nghiêm đan xen giữa một vườn cây xanh mướt nhẹ nhàng, dễ chịu.

Cạnh khu vườn cầu kỳ đó, bạn bắt gặp một ngôi mộ lớn lặng lẽ...

Bí ẩn về ngôi mộ trong vườn

Thông thường, mộ trong chùa sẽ có hình tháp, dành cho các đời trụ trì nhiều đời. Tuy nhiên, đây là một ngôi mộ mai rùa, không quá hoành tráng nhưng cũng không nhỏ. Nép bên góc sân, bao quanh bởi hàng rào giản dị, nhành cúc dại nở hoa duyên dáng bên trên, xung quanh rợp cây xanh bao phủ. Trong chùa, đây là mộ duy nhất ngoài mộ của người sáng lập chùa. Vì vậy, có thể là nhân vật quan trọng, được tôn kính mới có vinh dự này.

Ngày nay, mọi người ở đây vẫn chăm sóc ngôi mộ rất tốt, nhưng nếu bạn hỏi thăm, không ai biết người nằm bên trong là ai. Dù mọi thông tin ghi trên bia đều rõ ràng, nhưng tuyệt đối không đề cập đến danh tính. 

“Ngôi mộ được xây dựng lại vào mùa thu Tân Sửu (1961)

Mộ của một cựu tướng quân, nay trở thành vị thần của vùng đất.

Được tạc trang trọng bởi Hoa Vân, du khách từ núi Ngũ Đài, Sơn Tây”.

Những người sống trong chùa cũng cho biết, đây đúng là mộ của một vị tướng bị thương trong chiến trận, xin lánh nạn vào chùa. Hòa thượng Thích Thọ Dã đã che chở và chạy chữa cho ông, nhưng vị tướng không qua khỏi. Sau cùng, ông được chôn cất trang trọng ở đây, trong ngôi mộ hình mai rùa xứng đáng với vinh dự của mình. Tuy nhiên, không ai biết tên ông. Lúc này, câu hỏi sẽ là: Trong khoảng thời gian đó, cuộc chiến nào diễn ra ở Sài Gòn, tại sao phải giấu tên của tướng quân?

Giả thuyết về chính biến 1960

Từ năm thành lập chùa đến ngày mất của vị tướng, Mặt trận Giải phóng miền Nam chưa ra đời, chưa có đấu tranh vũ trang. Biến cố quan trọng nhất chỉ xảy ra vào tháng 11 năm 1960, giới tướng lĩnh Sài Gòn tổ chức một cuộc đảo chính để lật đổ mô hình gia đình trị và bị cho là đàn áp Phật giáo của ông Ngô Đình Diệm. Tuy nhiên, sau khi bao vây dinh Độc Lập, kế hoạch này thất bại. Các tài liệu lịch sử ghi nhận hơn 400 người chết và rất nhiều vụ mất tích, thanh trừng diễn ra sau đó.

Giả thuyết gần với thực tế nhất, có thể đây là mộ của một người tham gia vào cuộc đảo chính đó. Ông bị thương vào tháng 11 năm 1960, trốn chạy và qua đời ở chùa. Ngôi mộ được xây khang trang hơn vào mùa thu năm 1961.

Vị tướng này chưa hẳn tướng về cấp bậc; danh xưng kia nhiều khả năng thể hiện một sự tôn trọng. Tuy nhiên, ông có thể là một người Hoa hoặc Phật tử thân thiết của chùa Huê Nghiêm. Hòa thượng Thích Dã Thọ đã chấp nhận rủi ro để chữa trị, chôn cất và bảo vệ danh tính cho người đàn ông bí mật này.

Dù sao, đó vẫn chỉ là giả thuyết khả dĩ nhất nếu bạn tò mò muốn biết vì sao ngôi mộ lớn trong chùa Huê Nghiêm lại không đề cập danh tính người mất. Đặc biệt, khi ông ấy là một vị tướng và bị thương vào mốc thời gian cụ thể ở Sài Gòn. Ngày nay, mặc dù hoa vẫn nở trên mộ, nhưng bí mật trọng đại đó đã đi theo Hòa thượng Thích Thọ Dã, người cũng viên tịch vào năm 1963.

Đâu đó ở khắp thành phố của chúng ta, những điều chưa biết đến vẫn được chôn giấu chỗ này hay chỗ kia. Tuy nhiên, đây có thể là bí mật được bảo vệ kỹ càng nhất, bên trong khoảng sân chùa đẹp rực rỡ. Dù sao, khi nhìn khóm hoa trắng li ti nở tươi tắn bên trên, bạn có thể hiểu rằng người nằm trong mộ đang trong giấc ngủ an lành dễ chịu, bỏ quên các biến động của một thời đã qua. Hòa thượng Thích Thọ Dã đã quyết định để bí mật đó ngủ yên vĩnh viễn. Và cho dù vị tướng là ai, cho đến tận hôm nay, danh tính đó vẫn còn được che chở, giữ gìn.