Chúa Giê-su tên thật là gì?

Ngày mai, những người Công giáo trên khắp thế giới sẽ kỷ niệm 2025 năm ngày ra đời của Chúa Giê-su. Nhưng có bao giờ bạn thắc mắc: Tại sao chúng ta đọc “Giê-su” trong khi những người nói tiếng Anh gọi Chúa là “Jesus”, hai phiên bản hoàn toàn khác nhau? Vậy đâu mới là tên thật của Chúa?

Tên khai sinh của Chúa Giê-su là…

Trong kinh Tân Ước, một thiên thần đã hiện ra và dặn dò bà Maria lúc bấy giờ, hãy đặt con là “Yeshua”, đó là một dạng rút gọn của từ “Yehoshua”, có nghĩa là “Sự cứu rỗi”. 

Như vậy, khi ra đời, tên thật của Chúa là Yeshua.

Vào thế kỷ đầu tiên của nhân loại, cái tên Yeshua thật ra khá phổ biến trong nam giới ở vùng đất Palestien (nơi Chúa sinh - ngày nay là nước Israel, Bờ Tây và dải Gaza). Khoảng thời gian này, khu vực Palestine chịu sự cai trị của người La Mã. Vì vậy, trong tiếng Latin, người La Mã lại viết tên Chúa là Ihesu hay Iesu (chữ i thay cho chữ j chưa được công nhận).

Cho đến đầu thế kỷ thứ 17, kinh thánh phiên bản Cambridge ra đời, cái tên “Jesus” mới được sử dụng cho đến nay.

Còn ở Việt Nam, chúng ta gọi “Giê-su” theo tiếng Tây Ban Nha hoặc Pháp, cách phát âm của những nhà truyền giáo đầu tiên đến Việt Nam, khá gần với chữ “Yeshua” nguyên bản.

Họ của Chúa Giê-su?

Chúa không có họ. Theo luật La Mã, những người thuộc giới quý tộc mới được mang họ. Chúa Giê-su chỉ là con của một thợ mộc ở tầng lớp nghèo khó. Trên thực tế, ba mẹ của Chúa - Thánh Giu-se và Mẹ Maria - cũng không có họ. Và bởi vì cái tên Yeshua khá phổ biến, nên Chúa sẽ được phân biệt theo vùng miền. Người ta gọi Ngài là “Yeshua làng Nazareth (Nazarenus theo tiếng Latin).

Vậy còn chữ “Christ” và “Kitô”thì sao?

Christ hay Kitô đều xuất phát từ tiếng Latin: Khristós. Chữ này mang ý nghĩa về một danh hiệu - “Người được xức dầu” hoặc “Người được chọn”. Nhưng trong thế giới Do Thái, người ta lại gọi là Messiah hay Đấng Messiah.

Ở vùng đất Palestine cổ đại, khi một người được trao chức vụ lãnh đạo, dầu sẽ được đổ lên đầu người đó như đặc ân đặc biệt, thánh hóa nhiệm vụ thiêng liêng. 

Trên thực tế, “Yeshua làng Nazareth” không phải người duy nhất tự xưng là Christ. Sau khi Chúa chết, một nhân vật khác tên Simon bar Kokhba cũng nhận mình là Christ. Vào năm 132 sau Công nguyên, ông lãnh đạo người Do Thái nổi dậy vũ trang chống lại sự cai trị của La Mã. Cuộc khởi nghĩa bị dập tắt, Đấng Christ thứ hai bị giết, người Do Thái cũng bị trục xuất khỏi vùng đất Palestine cho đến năm 1948 mới được chính thức trở về.

Chữ “INRI” trên thập giá

Ảnh: Simply Catholic

Ngày nay, khi bạn đến nhà thờ, trên thánh giá thường có bảng nhỏ đề chữ “INRI”. Bởi vì thời kỳ đầu, người La Mã gọi Yeshua là Iesu, vì vậy khi đóng đinh Chúa, họ đặt hàng chữ dài: “Iesus Nazarenus, Rex Iudaeorum”, có nghĩa “Giê-su làng Nazareth, Vua của dân Do Thái”.

Sau này, thập giá được làm ra với nhiều kích thước khác nhau, vì vậy người ta viết tắt chỉ còn các chữ cái I.N.R.I.

Phiên bản Việt: Giê-su Ma

Không ai biết câu cửa miệng này ra đời từ khi nào, nhiều khả năng vào thế kỷ 17, khi đạo Công giáo bắt đầu phổ biến hơn ở Việt Nam. Các bà già gốc Bắc trong lúc hốt hoảng thường bật ra: “Giê-su Ma lạy Chúa tôi!”. 

Thật ra câu nguyên bản dài hơn: “Giê-su Maria lạy Chúa tôi!”. Tuy nhiên, rất ít cụ chịu khó dùng đầy đủ như thế. Đa số sẽ tỉnh lược bớt, vì vậy danh xưng sau cùng khá khó hiểu - Giê-su Ma.

Tuy trong đạo Công giáo có điều luật “không gọi tên Người vô cớ”, nhưng giống như chúng ta vẫn hay thốt lên “Trời ơi”, tất cả đều có cái cớ nào đó.

Đây là tất cả những gì có thể bạn chưa biết về Chúa Giê-su - người là lý do của việc Sài Gòn tràn ngập đèn trang trí rực rỡ trong mùa cuối năm này. Còn bây giờ, hãy tận hưởng Giáng Sinh thật vui thôi.