Hài hước và những đổi thay hài hước

Thuốc bổ cũng có thuốc Nam, thuốc Bắc, thuốc Tây, thuốc ta. Mỗi thời đại thích tiêu chuẩn hài hước riêng. Ngày xưa, ông bà xem “Ngao Sò Ốc Hến” đã cười nghiêng ngả, nhưng chúng ta lại không thấy vui đến vậy. Ngược lại, nếu ông bà xem hài bây giờ, hẳn sẽ thắc mắc: “Sao con nhỏ đó có râu vậy bây?”. Không có gì phải tranh cãi giữa các thế hệ, chỉ là cuộc sống thay đổi, tiếng cười đổi thay. 

Hài hước kiểu… thuốc ta

Thật ngạc nhiên, khi đọc “Thầy bói xem voi", chúng ta chỉ thấy như một dạng bài học cuộc sống. Nhưng ngày xưa, những nội dung này được xếp loại truyện cười.

Cùng với truyện cười, tuồng chèo phổ biến ở mọi miền. Tiếng cười của tuồng chèo là các tình huống có mục đích phê phán hoặc cổ vũ rõ ràng. Kiểu như người nông dân nghèo lừa bá hộ giàu có, chàng ngốc thật thà cưới vợ đẹp… Hình mẫu nhân vật trong các vở này cũng cố định, quan huyện tham lam nhưng ngu thảm họa, người nghèo dù không có tiền nhưng trí tuệ hơi bị nhiều. Mọi thứ đều cân bằng, trời không cho không lấy không của ai bao giờ. Hài hước lúc này như một thang thuốc ta vậy, chầm chậm để nghiền ngẫm và từ từ trúng đích.

Hài truyền hình: thuốc ta hai miền

Khi tivi, truyền hình phổ biến hơn, hài kịch có xu hướng chia làm hai: hài miền Bắc và hài miền Nam.

Hài miền Bắc khá giống với tuồng chèo dân gian, giàu tính châm biếm, phê phán, tình huống gây cười mang tính thời sự. Các diễn viên dùng lối ám chỉ khéo léo, sắc sảo, tránh gây bất đồng quá trực diện. Những đặc tính này thể hiện rất rõ trong các chương trình nổi tiếng như “Gặp nhau cuối tuần” hoặc Táo Quân hàng năm. Kiểu như: “Lằng nhằng thế mới là giáo dục”. Một câu nói hàm chứa rất nhiều ẩn ý. Ngày nay, nếu bạn thay vào phía sau:

- Lằng nhằng thế mới là chuyên gia tư vấn.

- Lằng nhằng thế mới là life coach.

…đều có thể dùng được.

So với hài miền Bắc, hài miền Nam giản dị, gần gũi hơn. Tình huống, nhân vật gây cười rất thân thuộc và đời thường. Các chương trình “Trong nhà ngoài phố” vào thứ năm hàng tuần luôn được khán giả chờ đợi, kiểu như xem hôm nay mình sẽ được thư giãn như thế nào. 

Hài miền Nam vẫn có bài học về cách sống, đạo đức… nhưng nhìn chung yếu tố châm biếm, đả kích nhẹ hơn phía Bắc, sự hài hước thuần túy vui vẻ hơn. Kiểu như chúng ta thích một cô gái sâu sắc, nhưng sâu sắc cả ngày lại mệt cho cô gái lẫn chúng ta.

Hài kiểu thuốc Tây 

Ngày nay, hài hước có mục đích khác đi. Nếu các thế hệ trước muốn truyền đạt thông điệp cuộc sống, con người; sự cười lúc này có ý nghĩa to lớn hơn: truyền thông điệp của brand.

Một câu hỏi quan trọng: Tại sao có quá nhiều hài giả gái?

Khi mang yếu tố thương mại, nội dung sâu sắc không còn quá quan trọng. Thay vào đó, người diễn tập trung vào tình huống vui nhộn thuần túy, tạo ấn tượng thị giác trong thời gian ngắn nhất. Thuốc Tây phải tác dụng ngay. Để làm được điều này, giả gái là một phương pháp phổ biến để giữ chân những người xem thiếu kiên nhẫn. Hoặc đôi khi giả vì đam mê thôi.

Câu hỏi ngược lại: Không giả gái có được không? 

Trả lời: Rất khó. Không phải ai cũng là Thành Lộc đầy sáng tạo và khéo léo. 

Dù sao, hài là cách đơn giản nhất để tận hưởng mỗi ngày vui vẻ, thú vị hơn. Những diễn viên tài năng có thể biến hóa khó khăn trở nên nhẹ nhàng, giải trí bằng sự tiêu cực, điều bất công. Người trẻ ngày nay lại thích cường điệu chuyện bình thường, vui vẻ bằng cái bất thường. Chứng tỏ cuộc sống đã công bằng, tích cực hơn rồi.

Vui là được, đời sống đổi khác. Khi hài kịch ở trên sân khấu, truyền hình, nội dung đủ bất ngờ, phản ánh giá trị, người xem ngồi lại lâu hơn, niềm vui kéo dài hơn. 

Ngày nay, các nền tảng nội dung ngắn khiến người xem phải xem nhiều hơn, nhanh hơn, vì vậy cũng khó để sâu sắc. Tóm lại, ông bà mình cười sâu cay, còn tụi mình cười vô tri, nhưng có thuốc bổ là được. Rồi mọi thứ lại tiếp tục thay đổi.