Trong tiếng Nhật, không có tiếng chửi thề như đa số ngôn ngữ còn lại trên thế giới. Vì vậy, từ nặng nhất họ thường dùng là “Baka”, có nghĩa “Đồ ngu”. Ngu đáng ghét đến thế sao?
Thật ra ngu chưa hẳn đáng ghét, nó gần với đáng sợ hơn. Vì vậy ai cũng muốn được thông minh hoặc chứng tỏ mình thông minh. Trớ thêu thay, người ta có thể cố tỏ ra dũng cảm, tốt bụng, hòa đồng… nhưng thông minh thì không. Sau thời gian rất ngắn, chúng ta sẽ bị lộ diện nếu không thật sự như thế. Vậy bằng cách nào để trở nên thông minh mà không cần phải cố (rồi ai cũng biết)?
Đầu tiên, thông minh là gì?
Ở đây, hãy nói về trí thông minh phổ quát chứ không trừu tượng như thông minh cảm xúc, thông minh thời tiết...
Định nghĩa một cách dễ dàng như ông cha ta vẫn nói: “Học một biết mười”. Thông minh nghĩa là có khả năng mở rộng một tầm nhìn chỉ từ một dữ liệu nhỏ. Bởi vì số đông phải học mười mới biết mười trong khi số khác lại học mười nhưng chỉ biết một.
Trái ngược với thông minh là gì?
Nếu nói rằng đó là ngu ngốc thì thật dễ dàng và cục súc.
Thực tế, trái ngược với thông minh là sự chắc chắn, sự tin chắc vào chính mình.
Người thông minh vốn dĩ hiểu rằng họ có thể sai, vì vậy họ sẵn sàng tiếp nhận dữ liệu mới và xem xét lại thông tin theo các hướng khác nhau để đi đến kết luận. Kết luận của người thông minh cũng dựa trên rất nhiều yếu tố liên quan, xung quanh vấn đề chứ không phải một khả năng duy nhất.
Nếu bạn nghĩ rằng các nhà khoa học thông minh thì rõ ràng khoa học tồn tại vì sự không chắc chắn. Nơi các vấn đề được lật lại nhiều lần và sự tò mò đóng vai trò quan trọng để tìm kiếm các khái niệm mới mẻ hơn, những hiểu biết cũ có thể bị phá vỡ.
Tuy nhiên, những người ít thông minh có xu hướng rất chắc về những gì họ biết và ít cởi mở hơn trong việc chấp nhận dữ liệu mới. Với niềm tin rằng mình đã đúng nên gần như không thể thuyết phục họ thay đổi ý kiến hay thậm chí xem xét thêm những chứng cứ mâu thuẫn. Họ xem sự hoài nghi là một tật xấu hoặc điểm yếu.
Có một quy luật tâm lý quy định; những người ít thông minh nhất lại tự tin nhất, trong khi những người thông minh nghi ngờ khả năng của chính mình. Nói một cách đơn giản, những người ngu ngốc quá ngu ngốc để biết mình ngốc đến mức nào, họ chắc chắn rằng họ thông thái nhất tòa nhà. Người thông minh đủ thông minh để biết họ không biết bao nhiêu.
Làm sao để thông minh hơn?
Điều này có thể nằm ở cách mọi người xử lý thông tin. Những tiềm năng của bạn đều bị hạn chế đi bằng việc bạn chắc chắn về mọi thứ. Lúc này, không còn gì để bàn cãi hay tìm hiểu nữa, bạn là số một, mọi người chỉ có thể chúc mừng.
Vì sao chúng ta không thể thuyết phục một người kém thông minh hơn thay đổi suy nghĩ của họ? Đó là câu hỏi chưa có đáp án. Cuộc sống diễn ra như thế, mặc dù bạn khá tin tưởng rằng bất kỳ ai cũng có thể thông minh nếu họ chấp nhận sự không chắc chắn. Hoặc chúng ta sai.
Dù sao đi nữa, không có việc gì phải buồn nếu bạn thuộc tuýp chắc chắn (và chắc chắn bạn cũng chẳng buồn). Bởi vì người thông minh chỉ là một nhóm rất nhỏ. Tất cả chúng ta đều có những sai sót lớn của riêng mình.
Có một so sánh vui:
Khi bạn chết, mọi người xung quanh đau khổ và buồn bã nhưng bạn không hề hay biết.
Khi bạn chắc chắn cũng vậy.
Đâu có gì không ổn.
