Alice và chiếc hang hiện thực

Có bao giờ bạn tự hỏi: Những người trong xứ thần tiên ấy, sau khi tỉnh dậy đã sống như thế nào?

Alice rời khỏi hang thỏ, Lewis Carroll thôi cầm bút, nhưng liệu họ có bao giờ trở lại?

Câu chuyện tưởng như dành cho thiếu nhi với con mèo cười, trà chiều vô tận và những câu hỏi không ai trả lời, thật ra là một tấm gương ma thuật phản chiếu tất cả. Không có Alice, có lẽ chúng ta cũng không có Inception, Coraline hay bất kỳ cách nào dễ dàng hơn để nói về cảm giác lạc lõng giữa cuộc sống hiện đại.

Còn đối với Alice và tác giả Lewis Carroll, có lẽ họ đã nhận ra rằng logic ở thế giới thần tiên lại hoạt động trơn tru kỳ lạ trong thế giới thực…

Alice thật bên ngoài “Wonderland”

Cô bé Alice tên đầy đủ là Alice Liddell, một trong ba con gái gia đình Trưởng khoa đại học Oxford. Cha cô thân thiết với Lewis Carroll, tác giả quyển sách và là giáo sư dạy Toán. Mặc dù Alice còn có hai chị em gái khác, nhưng cô chính là nguồn cảm hứng cho câu chuyện “Cuộc phiêu lưu của Alice ở xứ sở thần tiên”. 

Alice thật nhỏ nhắn, tóc nâu chứ không phải vàng như chúng ta thường thấy trên phim ảnh. Và dù Alice trong truyện nổi tiếng khắp thế giới, Alice thật lại né tránh sự chú ý của công chúng.

Alice và chiếc hang hiện thực
Alice "thật" do chính Lewis Carroll chụp

Sau khi lớn lên, cô hầu như không liên lạc với Lewis Carroll. 

Alice kết hôn và có ba người con trai. Hai người con hy sinh trong Thế chiến thứ nhất. Sau khi chồng qua đời, cô sống khó khăn. Năm 1926, Alice phải bán bản thảo gốc câu chuyện “Cuộc phiêu lưu của Alice ở xứ sở thần tiên” tại một cuộc đấu giá.

Bà qua đời năm 1934, kết thúc cuộc phiêu lưu trong thế giới thực tại để rơi vào “hang thỏ” mãi mãi.

Alice: Làm ơn cho tôi biết tôi nên đi hướng nào?

Con Mèo: Điều đó phụ thuộc rất nhiều vào nơi bạn muốn đến.

Alice: Tôi không quan tâm lắm.

Con Mèo: Vậy thì đường nào cũng không quan trọng.

Lewis Carroll và chiếc gương soi

Lewis Carroll là bút danh. Tên thật của ông là Charles Lutwidge Dodgson, một giáo sư toán, người viết logic như thơ và thơ như mê cung. Ngoài hai tập truyện về Alice, ông còn xuất bản 11 quyển sách khác về toán học và logic.

Câu chuyện về cô bé Alice gồm hai phần, phần I mang tên “Cuộc phiêu lưu của Alice ở xứ sở thần tiên”. Phần II có tựa đề “Qua chiếc gương soi” (Through the Looking-Glass) có nội dung u tối hơn so với phần đầu. Phần II của câu chuyện không phổ biến lắm ở Việt Nam.

Ngoài viết văn, dạy toán, Dodgson còn đam mê nhiếp ảnh. Đặc biệt, một số ảnh của ông có cả trẻ em khỏa thân. Điều này làm dấy lên tranh cãi rằng liệu Dodgson mang mục đích đen tối hay việc nhìn nhận nghệ thuật qua lăng kính văn hóa hiện đại đã làm thay đổi ý định trong sáng ban đầu. Câu hỏi này vẫn chưa có câu trả lời rõ ràng cho đến nay.

Năm 1863, một rạn nứt bất giờ đã xảy ra giữa Dodgson và gia đình Alice trong thời gian khá dài. Sau này, mối quan hệ được hàn gắn nhưng Dodgson hầu như không gặp lại chị em Alice nữa, dù họ rất thân thiết trước đó. Trong nhật ký để lại của ông, người ta cho rằng vài trang bị xé mất có thể chứa thông tin về sự kiện này. 

Cũng trong nhật ký, Dodgson đã vô cùng vui mừng trong một lần gặp lại Alice, lúc này lớn lên và thay đổi rất nhiều. Đó không phải là Alice như ông từng biết.

Alice và chiếc hang hiện thực
Alice Liddell do Julia Margaret Cameron chụp năm 1872 | Bảo tàng số RPS.1271-2017. © Bảo tàng Victoria và Albert, London

Dodgson mất năm 66 tuổi. Ông vẫn là một người cô độc, ngập ngừng, sống cuộc đời khép kín.

Alice: Mãi mãi là bao lâu? 

Thỏ Trắng: Đôi khi chỉ là một giây.

Alice và chiếc hang hiện thực
Alice Liddell do Julia Margaret Cameron chụp năm 1872 | Bảo tàng số RPS.1271-2017. © Bảo tàng Victoria và Albert, London

Sau 160 năm, đây là quyển truyện chúng ta có thể đọc đi đọc lại nhiều lần mà vẫn tìm thấy điều gì đó mới mẻ bên trong. Có lẽ cuộc phiêu lưu ở xứ sở thần tiên chưa bao giờ kết thúc. Giống như Alice, ai rồi cũng sẽ lớn lên, thế giới thay đổi, làm cho chúng ta rơi vào một hang thỏ kỳ lạ mà chưa kịp nhận ra.

Alice: Tôi có ít nhất – ít nhất tôi có  – hai điều đó là như nhau, anh biết đấy.

Hatter: Không giống nhau chút nào! Sao bạn có thể nói: “Tôi thấy những gì tôi ăn” giống như “Tôi ăn những gì tôi thấy”?

March Hare: Bạn cũng không thể nói rằng "Tôi thích những gì tôi có" y hệt như "Tôi có những gì tôi thích" được!

Một thời yoju Nhật ở Việt Nam: Những kỹ nữ xa xứ | Sloth
Ở một thời điểm ít được ghi nhớ trong dòng chảy lịch sử, những người phụ nữ Nhật Bản – mang theo nét văn hóa đặc trưng và số phận trôi dạt – từng hiện diện nơi phố thị Việt Nam, âm thầm góp mặt trong một chương nhỏ của thời thuộc địa.