Đối với thế hệ 8x, mùa hè của những năm phổ thông giống như một khoảng trống không tín hiệu. Điện thoại di động còn hiếm hoi, internet là một khái niệm xa xỉ, mạng xã hội vẫn chưa tồn tại. Nghỉ hè, bạn bè cứ như thế biến mất…
Ngày nay, những dòng status, story, post… xóa nhòa mọi khoảng cách. Nhưng cũng xóa luôn chút nét riêng biệt mùa hè đã từng lưu dấu hàng năm.
Lưu bút – mạng xã hội phiên bản thủ công
Thay vì up status, cả lớp chuyền tay nhau những quyển lưu bút. Mỗi người sẽ viết vài dòng, dán vài sticker... Biết vẽ là một lợi thế, vì hình ảnh thường chiếm diện tích lớn và bạn đỡ phải sáng tạo quá nhiều nội dung.
Mỗi quyển lưu bút thường bắt đầu bằng một trang lý lịch cá nhân, chi tiết đến mức chỉ thiếu số căn cước công dân và nghề nghiệp ba mẹ trước 1975. Sau đó là phần sáng tác tự do, nơi người viết tùy nghi lựa chọn: những câu thơ, lời chúc mùa hè, hay đơn giản là một chữ "Lưu niệm" to đùng chính giữa trang. Rồi từ đó các loại dây leo, hoa lá cành mọc ra tua tủa, đầy màu sắc của đủ các loại bút mực, bút lông. Nếu quyển lưu bút của ai đó chuyền được đến tay bạn mà đã có quá nhiều chữ "Lưu niệm" to quá, bạn đành phải sáng tạo ra một từ khác kiểu như slogan vậy, có thể là “Tình bạn”, “Mùa hè” hay "Nhớ mãi"...
Những thơ ca cây nhà lá vườn trong lưu bút thời đó có thể khiến người lớn bật cười vì độ ngây ngô, hoặc cũng khiến người viết đỏ mặt vì... đã từng là chính mình:
"Sống trong bể ngọc kim cương, không bằng sống giữa tình thương bạn bè" – đọc tuy cảm động, nhưng ai cũng biết nếu có bể viên kim cương thật thì bạn bè chưa biết nên xếp thứ tự thế nào cho phải.
"Mùa hè là mùa thi cử, chúc bạn hiền hai chữ gặp may" – lời chúc chân thành nhưng dường như đang ám chỉ bạn mình học hành bết bát, thi cử nếu không gặp may có lẽ qua năm học mới khó có cơ hội gặp lại nhau.
"Mùa hè là mùa đi biển, chúc bạn hiền hai chữ bình an" – nghe như biển cả rất nguy hiểm và việc nghịch cát trên bờ thôi cũng đầy bất trắc.
Mùa hè mới với mạng xã hội
Giờ đây, học sinh không cần lưu bút nữa. Một dòng status, vài biểu tượng cảm xúc, thêm một cái ảnh selfie là đủ biết ai đang làm gì, ở đâu… Không cần trang trí hoa lá rườm rà, không cần nghĩ ra những câu thơ khủng khiếp, càng không phải tô một chữ "Lưu niệm" to đùng rồi cố gắng khác biệt bằng "Nhớ mãi", “Kỷ niệm"…
Mạng xã hội nhanh gọn hơn, tiện lợi hơn. Nhưng thiếu dấu ấn riêng tư, vụng về, tình cảm ngô nghê mà chỉ có thể có trong một quyển sổ được chuyền tay, viết bằng nét chữ thật, đôi khi lem mực, đôi khi gạch xóa mới truyền tải hết được cảm xúc đó.
Ngày nay, nếu may mắn còn giữ được những quyển lưu bút đã úa màu, bạn có thể quay trở lại những mùa hè của thời thơ ấu: chữ viết xiêu vẹo, hoa lá màu mè, và những câu thơ không rõ nguồn gốc nhưng đầy thành ý.
Thằng B – giờ làm giám đốc chi nhánh ngân hàng – từng viết rằng tình bạn quý hơn kim cương, kèm theo hình một viên to lấp lánh. Chắc giờ nó biết rõ giá trị thật của kim cương thật như thế nào.
Nhỏ M, đã lấy chồng và định cư ở Úc viết rằng đi biển cần nhất là sự bình an, giờ không hiểu có bình an hay không giữa quốc đảo đó…
Còn bạn – bạn đã viết gì trong những trang lưu bút cũ? Kim cương, hoa, may mắn, bình an… hay vô số điều chúng ta đã nghĩ về những tháng năm đó, mùa hè đó? Khó mà nhớ rõ được nữa. Chỉ có thể biết rằng khi lật lại quyển lưu bút của chính mình, những dòng chữ và hình vẽ tưởng chừng như ngớ ngẩn ngày xưa đã tỏ rõ sức mạnh của chúng như thế nào sau nhiều năm xa cách, chứ không chỉ trong mỗi một mùa hè.
Chỉ tiếc rằng mỗi thời đại có sự thay đổi của riêng nó. Một số thứ bằng cách nào đó đã mất đi, trong đó có quyển lưu bút trứ danh ngày nào.
Sloth Con
