Ngày nay, lang thang ở các khu dân cư lâu đời, bạn sẽ gặp nhiều cánh cửa màu sắc sặc sỡ này. Chúng khoe vẻ đẹp đầy hoa văn như một tấm thảm ba chiều, tô điểm thêm cho những khu phố đậm chất Á Đông cổ điển.
Đường nét này, hình ảnh này làm chúng ta như lạc vào bối cảnh lúc Sài Gòn, lúc Hồng Kông trong những bộ phim thập niên 90, đẹp lung linh và cũ kỹ. Sự xuất hiện của chúng khắp Việt Nam thật tự nhiên, đến nỗi chưa từng ai thắc mắc vì sao cả nhà lại kéo cánh cửa sống động này từ khi mình còn nhỏ xíu...
Những cánh cửa không tên
Nếu như người Sài Gòn gọi là “cửa kéo”, trên quê hương của chúng, người Trung Quốc chỉ đơn giản đặt tên “cửa sắt” (鐵閘). Những gì có thể xếp gọn, nén lại, tiết kiệm diện tích... là đam mê của các dân tộc Á Đông. Vì vậy, khi kiểu cửa này bắt đầu phát triển vào những năm 1950 - 1960 khắp Hồng Kông, miền Nam Trung Quốc, chúng cũng lan truyền đến nhiều nước Đông Nam Á. Thoạt đầu, người Việt chỉ dùng cho các ki-ốt, cửa hàng buôn bán, những nơi cần mở rộng hết mức có thể. Dần dà, cửa sắt len lỏi vào từng ngôi nhà và rồi tự lúc nào đã trở thành một phần không thể thiếu của cảnh quan đô thị, từ chung cư đến những con hẻm nhỏ.
Mặc dù trông khá đơn giản, cửa kéo lại nhiều kiểu, nhiều loại hơn chúng ta vẫn nghĩ...
Vẻ đẹp phức tạp của "cửa kéo"
Gần như có ba loại cửa kéo, tùy thuộc bạn muốn gì. Ngoài ra, các biến thể hoa văn trên đó cũng thật kinh ngạc...
Cửa kim cương
Các thanh sắt xếp lại, mở ra, tạo thành những hình thoi liên tục. Khi đóng cửa, bạn có một không gian khá an toàn, đồng thời gió vẫn lùa được vào trong. Tất nhiên đôi khi vài tên trộm cũng dùng móc, thanh gắp... lùa vào như gió, vì thế khi đi ngủ, mọi người phải dùng thêm lớp cửa chính bên trong.
Cửa một lớp
Dù vậy, nhiều người cảm thấy hai lần cửa quá phiền phức, họ đơn giản thành một lớp duy nhất. Lúc này, những lá kim loại được gắn lên, xếp với nhau theo kiểu tấm bình phong gỗ, kín đáo và chắc chắn, tối đi ngủ lại đỡ phải đóng đến hai lần.
Nửa kín, nửa thoáng
Sau đó, một phiên bản lai giữa hai lựa chọn này ra đời. Đây là sự dung hoà khéo léo, những lá kim loại chỉ che đến một tầm cao vừa phải, đủ để giữ sự riêng tư mà vẫn mời gọi gió trời. Nét duyên dáng nửa kín nửa hở này mang lại sự an toàn mà không quá bí bách.
Ngoài ra, khi đến gần, bạn sẽ thấy hoa văn trên cửa kéo khá đa dạng và cầu kỳ, không chỉ lá kim loại phẳng đơn điệu. Mỗi cánh cửa ở mỗi nhà là một kiểu trang trí khác nhau, đẹp phong phú, tỉ mỉ.
Nhưng nếu bạn du lịch đến quê hương của cửa kéo, những phiên bản này còn phức tạp, hoa mỹ hơn. Phần lớn chúng được làm bằng tay, đón ánh sáng và tạo ra nhiều thông điệp đẹp mắt.
Mỗi thời đại đã qua đều để lại dấu ấn của nó. Lịch sử cửa kéo khá ngắn ngủi nhưng cũng chớm khép lại. Ngày nay, người ta chuộng loại cửa cuốn hiện đại, tiện dụng hơn. Ít nhất bạn không phải ra sức đẩy nó, một động cơ bên trong giúp cuộn các lá thép chắc chắn lại.
Tuy nhiên, cửa kéo có thể là loại cửa sành điệu nhất dành cho tất cả mọi người. Chúng vừa đủ mềm mại, hoa mỹ mà lại không quá đắt tiền. Khi đóng lại hay mở ra đều cho chúng ta nhiều lựa chọn hợp lý. Bạn muốn an toàn tuyệt đối, hoặc an toàn nhưng vẫn còn có thể kết nối với thế giới bên ngoài, mọi lựa chọn đều khả thi. Ngoài cửa kéo ra, không nhiều loại khác có thể làm được.
Những gì tốt đẹp thường có thể qua mau. Các cánh cửa cũ kỹ già cỗi này sẽ ngày càng ít đi, giống như nhiều thứ khác. Nhưng dù sao, nếu lớn lên trong một khu cư dân lâu đời ở Sài Gòn, bạn vẫn sẽ nhớ mãi tiếng "Í...í" rên rỉ đó mỗi khi cánh cửa mở ra hay đóng lại. Sau đó là một tấm thảm ba chiều điệu đà bọc lấy ngôi nhà ấm cúng. Những thanh sắt đan vào nhau thật sinh động, thật dễ thương.
Bài viết có tham khảo tài liệu của:
Sloth Con
