Để hiểu thêm về Nick Út, hãy trở về với buổi phỏng vấn nhỏ của ông với người viết bài nhiều năm trước tại Việt Nam.
- Nếu hồi trước chú không làm phóng viên chiến trường, chú sẽ làm gì?
Nick Út: Chắc chú đi lính như mấy người khác thôi, thời đó đâu có gì mà làm.
- Từ khi sang Mĩ, chú còn làm phóng viên chiến trường không?
Nick Út: Không. Chú chụp ảnh phóng sự. Ví dụ như chú chụp Lindsay Lohan ra tòa, chụp tòa nhà diễn tập phòng cháy chữa cháy… (Cho xem hình ảnh)
- Thật ra, chú thích chụp gì nhất?
Nick Út: Chú thích chụp phong cảnh. (Khoe hình ảnh phong cảnh chụp ở Việt Nam)
Bộ phim The Stringer
Mặc dù những đồn đại về việc ông Nick Út không phải tác giả bức ảnh Pulitzer nổi tiếng “Em bé Napalm” đã có từ lâu, nhưng phim tài liệu The Stringer là tiếng nói chính thức đầu tiên về vấn đề này. Những lý lẽ của những người làm phim:
1. Tổ chức INDEX của Pháp
Một cơ quan độc lập, phi lợi nhuận của Pháp được thành lập năm 2020, chuyên lập các báo cáo về bạo lực, vi phạm nhân quyền… Cơ quan này lập các bản vẽ 3D, vị trí, thời gian... sau đó kết luận: Rất ít khả năng ông Nick Út ở vị trí chụp được bức ảnh nổi tiếng đó.
Đây là một kết luận khá mở, “rất ít” có nghĩa là vẫn được.
2. Ông Carl Robinson - cựu biên tập viên hình ảnh của AP
Robinson nói rằng ông đã ôm sự thật về người chụp bức ảnh “Em bé Napalm" suốt 50 năm và ông muốn xin lỗi tác giả thật - Nguyễn Thành Nghệ - trước khi ông qua đời. Tổng biên tập AP ở Việt Nam lúc bấy giờ - Horst Faas - đã buộc Robinson ghi tên Nick Út dưới bức ảnh mà theo Robinson, như sự trả ơn cho việc anh của ông Út hy sinh khi làm nhiệm vụ do ông Faas chỉ định.
Những người đoạt giải Pulitzer khác
Thật ra, so với những người đoạt Pulitzer khác, Nick Út không thể sánh bằng. Hãy nhìn sang Eddie Adams, một nhiếp ảnh gia từng được trao giải, cũng về đề tài chiến tranh Việt Nam.
Và đây là những bức ảnh khác của Eddie Adams:
Có thể thấy rằng mặc dù chủ đề mà Eddie Adams chụp tại những thời điểm khác nhau đôi khi không còn tính thời sự, vì vậy ông không đoạt giải với những bức ảnh đó, nhưng cái nhìn khái quát về một vấn đề, cách quan sát thế giới không đổi. Sự nhất quán này khó tìm thấy ở Nick Út nếu bạn tìm kiếm những bức ảnh khác của ông.
Một bức ảnh gây tranh cãi khác
Đúng 35 năm sau khi chụp bé gái khóc vì bom đạn, Nick Út lại vướng vào vụ ồn ào với một cô gái đang khóc khác.
Năm 2007, Paris Hilton bị buộc phải trở lại nhà tù, cô nhòa lệ sau xe cảnh sát. Bức ảnh chụp khoảnh khắc này trở nên nổi tiếng. Khi được tờ New York Daily News hỏi về nó, ông Út trả lời: “Tôi may mắn chụp được, tôi tập trung vào mái tóc vàng khi cô ấy bước ra ngoài”.
Bức ảnh chụp Paris Hilton càng gây tranh cãi nhiều hơn khi người ta phát hiện rằng người đứng bên cạnh Nick Út, nhiếp ảnh gia Karl Larsen mới là người chụp. Nhiều tờ báo sử dụng ảnh của Larsen và lại ghi tên Nick Út. Cuối cùng, Larsen đã thắng kiện đài ABC vì sự việc đó. Sau này, ông Út thừa nhận:
“Đèn flash của tôi không nháy, bức ảnh của anh ấy đẹp hơn.”
Nhìn chung, đây chỉ là một tai nạn nhầm lẫn mà ông Út vô tình vướng vào. Cả hai người ở cùng vị trí, cùng nhân vật... Chuyện cũng không có gì nếu ABC không làm bộ phim về những người săn ảnh và ghi chú tác giả cho Nick Út với khung cảnh đẫm nước mắt của cô tiểu thư giàu có.
Ông Nick Út
Bây giờ đã quá muộn để biết ai mới là người thực sự nên đoạt giải Pulitzer. Những lý lẽ trong phim tài liệu The Stringer cũng không thực sự thuyết phục. Tuy nhiên, trong một hoàn cảnh nào đó, như những gì đã xảy ra, có thể hiểu rằng giải thưởng đã tự tìm đến Nick Út hơn là ông cố gắng đi tìm nó. Bức ảnh "Em bé Napalm" chứa đầy sự tình cờ hơn tính nhất quán cần thiết. Nick Út được số phận đưa đến chỗ của ông, như vậy cũng đủ tốt chứ không nhất thiết phải cố gắng đấu tranh mới hợp lý. Một người thanh niên hai mưoi tuổi xuất hiện ở khung cảnh bom đạn mù mịt xung quanh và sau này, khi tóc đã bạc trắng, ông ấy phát hiện ra rằng mình chỉ thích chụp phong cảnh, đâu có gì sai?
Sloth Đầu Đàn
