Sài Gòn là nơi người Hoa sinh sống nhiều nhất cả nước, chiếm khoảng 6% dân số thành phố. Người Hoa đã góp phần không nhỏ tạo nên vẻ đẹp cá tính rất riêng góp phần làm đa dạng văn hóa Sài Gòn. Khu người Chợ Lớn là nơi cộng động này để lại nhiều dấu ấn nhất, nằm trải dài qua qua ba quận 5,6,11.
Tuy người Hoa sống dọc khắp Chợ Lớn, nhưng dựa trên nguyên quán hay phương ngữ, họ được chia thành nhiều bang hội. Tại Sài Gòn, xuyên suốt quá trình lịch sử, tuy có thay đổi ít nhiều, nhưng chủ yếu gồm 5 bang: Quảng Đông, Phúc Kiến, Triều Châu, Hải Nam và Hẹ. Mỗi bang có trụ sở riêng gọi là hội quán. Đây ví như một ngôi nhà chung, được người Hoa dùng để gặp gỡ, giao lưu cũng như giữ gìn bản sắc văn hóa của mình.
Sloth gợi ý đến bạn một hành trình khám phá nét đẹp văn hoá của người Hoa thông qua các hội quán, cùng với đó là tận hưởng nền ẩm thực độc đáo của họ. Tour này không tốn quá nhiều thời gian di chuyển nhưng mang lại cảm giác của một vòng Trung Quốc thu nhỏ hoặc bước vào bộ phim dã sử Hồng Kông…
Bắt đầu, hãy đến vùng Nam Hải xa xôi…
Trước mắt bạn chính là Hội Quán duy nhất của người Hoa gốc Hải Nam tại Sài Gòn.
Người Hoa quan trọng về việc bảo tồn, duy trì nền văn hóa dân tộc của mình cho các thế hệ tiếp theo, có thể đó là lý do bên cạnh hội quán thường có thêm trường học. Hội quán còn là nơi quyên góp tài chính xây trường, cấp học bổng cho con em trong cộng đồng bang hội của mình nói riêng cũng như người Hoa nói chung. Tính đến nay, người Hoa ở khu vực Sài Gòn – Chợ Lớn đã xây dựng được hơn 120 trường học.
Khi xưa nơi đây rất đông vui, tấp nập thuyền xe hàng hoá lưu thông qua lại. Vì nằm ngay trung tâm đường Trần Hưng Đạo, là tuyến đường huyết mạch đi xuyên Sài Gòn dọc theo con rạch Bến Nghé bấy giờ. Ngày nay mọi thứ trở nên trầm lắng hơn, nhưng vẫn sẽ mang đến bạn những cảm nhận thú vị về không gian sinh hoạt của người Hoa Hải Nam.
Không gian kiến trúc nơi đây còn thể hiện được đúng tinh thần của người Hoa gốc Hải Nam.
Sloth sẽ không miêu tả quá nhiều không gian xung quanh để giữ cho bạn những cảm nhận hấp dẫn trong lần đầu khám phá nhé.
Hãy di chuyển đến điểm đến tiếp theo cách vài trăm mét...
Quãng đường ngắn này sẽ mang lại cho bạn những niềm vui nhỏ.
Và rồi, chúng ta đã đến với Triều Châu...
Điểm dừng chân tiếp theo, Hội Quán Nghĩa An, hay còn được gọi là Miếu Quan Đế.
Khác với hầu hết hội quán trong khu vực Chợ Lớn, vị thần được thờ chính tại đây là Quan Vũ, một võ tướng thời Tam Quốc. Ông vốn được người Hoa đề cao về sự trung nghĩa, dũng cảm. Nhưng trong tín ngưỡng hội quán người Hoa Sài Gòn - Chợ Lớn ông lại nổi bật như một thần phù trợ cho nam giới và cầu xin tài lộc.
Nơi đây không chỉ thờ Quan Đế mà còn rất nhiều vị thần cũng như linh vật khác. Với quan niệm hữu cầu tất ứng, không chỉ riêng Hội Quán Nghĩa An, trong hầu hết trong các hội quán của mình, người Hoa thờ bất kì vị Thần, Phật nào miễn là họ tin rằng sẽ phò trợ tốt cho cuộc sống.
Bạn cũng có thể bắt gặp phong cách kiến trúc cũng như những nét trang trí đậm chất Triều Châu tại đây.
Đi thêm về phía trước một chút...
Chắc hẳn bạn đã hơi thấm mệt và đói bụng. Hãy cùng thưởng thức món bánh hẹ truyền thống của Triều Châu nhé.
Món bánh nguyên bản được làm bởi hai nguyên liệu chính là bột gạo và lá hẹ, sau đó đem hấp. Khi du nhập vào Sài Gòn, bánh hẹ lại có thêm phần nhân khoai môn, sắn hay lá liễu được chiên lên với trứng và ăn kèm cùng nước tương pha hoặc nước mắm chua ngọt.
Khi đã lấy lại sức, bước sang đường, bạn sẽ tới Quảng Châu...
Chùa Bà Thiên Hậu, hay còn được gọi là Hội Quán Tuệ Thành. Vị thần được thờ chính tại đây là Thiên Hậu Thánh Mẫu.
Theo ý nghĩa tín ngưỡng Trung Hoa, bà phù hộ cho những người đi biển được bình an. Nhưng ngày nay, ý nghĩa thờ cúng dường như hòa nhập hơn với xã hội hiện đại: ban sức khoẻ, con cái, tài lộc...
Đi đến Phúc Kiến
Hội Quán Nhị Phủ hay còn gọi là Chùa Ông Bổn. Đây là một trong những hội quán cổ xưa nhất của cộng đồng người Hoa Phúc Kiến tại Sài Gòn. Bởi lẽ có tên là Nhị Phủ vì hội quán khi xưa được thành lập do sự đóng góp của những người thuộc hai phủ Tuyền Châu và Chương Châu thuộc tỉnh Phúc Kiến di cư sang Việt Nam.
Đây cũng là nơi duy nhất trong các chùa, đền, miếu, hội quán của người Hoa Chợ Lớn thờ ông Bổn Đầu Công hay còn gọi Phúc Đức Chính Thần, vị thần bảo vệ đất đai và con người.
Điểm dừng chân
Sau khi đã có cho mình những khám phá, trải nghiệm thú vị về văn hóa của cộng đồng người Hoa thông qua các hội quán, Sloth chọn tiệm mì Minh Ký nằm trên con đường nhỏ Nguyễn Án làm điểm kết thúc cho chuyến hành trình thú vị này. Một phần vì vị trí thuận tiện trên đường về, nhưng đặc biệt hơn cả nó còn mang đến những cảm nhận độc đáo về ẩm thực người Hoa tại khu vực Chợ Lớn.
Con đường nhỏ Nguyễn Án chỉ dài vỏn vẹn vài trăm mét nhưng lại tập hợp đến 4 tiệm mì lâu đời nhất, nơi đây được mệnh danh như con đường mì gia.
Nếu có thêm thời gian, bạn có thể tiếp tục khám phá thêm những nét thú vị khác trong đời sống thường ngày của người Hoa xung quanh. Những con đường rực rỡ sắc màu bán các phụ kiện may mặc hay những con đường vui tươi nhộn nhịp bán cá cảnh... Chúc bạn có một chuyến đi khám phá thật vui vẻ!
Sloth sẽ để bản đồ chuyến hành trình ở đây. Bạn có thể gửi xe tại Hội Quán Hải Nam để bắt đầu.
