Đi uống bia ở taproom nơi bia được kéo trực tiếp từ vòi, lạnh tươi và thơm, nhìn một rừng menu chữ viết tay trên bảng, hoa mắt không biết chọn món nào, quyết định lựa tên nào nghe hay hay và liếc qua cột phải xem giá bao nhiêu thế là gọi ngay món đó.
Vậy mà khi ly bia được bưng ra tới bàn, đứa bạn còn hỏi "Ale là gì mậy?"
"Ok, đợi chút để mở Sloth lên xem."
Bia có bốn dòng phổ biến: Ale, Lager, Porter và Stout. Chúng được gom nhóm như vậy dựa vào kiểu nấu (style), hương vị, màu sắc, lịch sử ra đời, cảm giác vòm miệng hay vị cảm (mouthfeel). Riêng Ale là bia có tuổi đời lâu nhất, phổ biến và được uống nhiều nhất trên thế giới. Có thể nói Ale là nguyên thủy, ông tổ của các loại bia.
Ale có vị tròn đầy (full body) với nhiều sắc thái đa dạng, từ mùi hương hoa, thảo mộc, mùi bánh nướng cho đến các mùi vị trái cây chín, hoa quả khô, kẹo ngọt và mật mía,.. Đó là lý do mà bia ale trở thành một món uống yêu thích kể từ thời Trung cổ cho đến ngày nay.
Như bạn đã biết bia được làm từ mạch nha, nước, hoa bia, và men. Điểm khác biệt ở Ale chính là chủng men nổi có tên là Saccharomyces cerevisiae. Xem bài trước: Bia là gì?
Lùi về quá khứ một chút, đâu đó ở đoạn thế kỷ thứ 12, thời điểm mà ale được xem là thực phẩm thiết yếu, là nguồn cung cấp dinh dưỡng và năng lượng chính. Nó được đàn ông tiêu thụ, phụ nữ và trẻ em đều dùng được, bia ale phổ biến kiểu như bánh mì ở Âu châu. Một phần cũng do nguồn nước lúc đó dễ bị nhiễm khuẩn gây bệnh, trong khi bia lên men thì an toàn hơn để bù nước cho cơ thể.
Phần lớn những mẻ bia tự làm, số lượng ít và tươi, giá trị dịnh dưỡng cao có cồn vừa đủ để đóng vai trò là một chất bảo quản tự nhiên. Lúc đó họ gọi loại bia nhẹ này là 'ale', không có hoa bia.
Loại Ale mà chúng ta uống ngày nay được thêm hoa bia và có nồng độ cao hơn nên được gọi là 'bia nặng'. Ngoài có tác dụng tạo vị đắng và góp thêm hương thơm, hoa bia còn giúp bia được trữ lâu hơn và do đó giúp bia được đem đi xa hơn. Từ đây ra đời một biến thể rất nổi tiếng của ale là IPA (sẽ viết vào một buổi khác).
Một số người nhận ra bia Ale có mùi đất (earthy), đây là một mùi khó cảm nếu trong ký ức của chúng ta không có nó, mùi đất ẩm với rêu và hơi nước bốc lên trong nắng sớm.
Ale và Lager, khác nhau nằm ở chỗ con men.
- Men bia ale nổi trên bề mặt trong khi men lager chìm dưới đáy.
- Men ale hoạt động mạnh hơn và thường cho ra nồng độ cồn cao hơn lager.
- Men ale lên men ở nhiệt độ mát hơn trong khi men lager hoạt động tốt hơn ở nhiệt độ lạnh hơn.
- Thời gian ủ men ale nhanh hơn trong khi men lager cần thời gian lâu hơn để bia 'trưởng thành'.
- Bia ale thường được phục vụ ở nhiệt độ mát, không quá lạnh. Trong khi bia lager cần rất lạnh uống mới phê.
Người nấu bia trong tiếng anh gọi là 'brewster' hay 'alewives', điều này xác nhận cho giả thuyết những người nấu bia đầu tiên là phụ nữ, những bà nội trợ - nghệ nhân cổ đại. Chữ ale được dùng để chỉ bia nói chung, chứng tỏ bia ale có một vị thế rất quan trọng trong thế giới bia rộng lớn.
Giờ hãy thưởng thức ly ale tươi ngon. Cheers!
